Repertorium Hulthem

De ·vij· bloemen ·Ciij·

Hulthem-Nr:

103 (f. 85rb,5-85va,31)

Opschrift:

Incipit:

God gruete ·v· edel rose roet Maria vol ghenaden

Explicit:

Dat wi dat soete hemelrike Met uwen lieuen kinde verwerven

Afrondingsformule:

Amen ·Item ·lvj· verse

Weergave inhoud:

Edele rode roos, Maria vol genade en helpster in de nood, sta mij altijd bij. Ave Maria. Zuivere lelie, moeder en maagd, leer mij de weg naar het hemels paradijs. Fiere akelei, waarin God mens werd, steun de zondaars die zich op u verlaten. Goudsbloem, troost van de gehele wereld, zorg dat ik op de jongste dag het eeuwige leven mag verkrijgen. Zoete madelief, met recht prijs ik uw grote ootmoet en deugden. Steun mij op de jongste dag. Schoon viooltje dat nooit zal verdorren, smetteloze vrouw, u bent schoner dan de dag. Zon, maan en sterren zijn niet te vergelijken met uw schoonheid. Hemelsblauwe korenbloem, uitverkoren moeder en reine maagd, help ons op aarde zo te leven en te sterven, dat wij het hemelrijk bij uw lieve Zoon verwerven.

Namen:

Eva Maria, moeder van Jezus

Auteurs:

Anoniem?

Datering: onbekend

Toeschrijving van auteurschap onzeker of wordt betwijfeld. Dit is met name het geval voor de 49 teksteenheden die door Van Eeghem zijn toegeschreven aan Jan Dille (zie Jan Dille?).

Jan Dille?

Datering: onbekend

49 teksteenheden toegeschreven door Van Eeghem aan Jan Dille. Betwijfeld (en voor de abele spelen weerlegd) door Van Mierlo. - Nr. 68 toegeschreven door Jonckbloet aan Jan van Hollant en door Van Eeghem aan Jan Dille.

Secundaire literatuur

W. van Eeghem, Brusselse dichters. Brussel (Simon Stevin) 1958-1963. 5 dln.: dl. 3 passim, en p. 184 voor nr. 68.

J. van Mierlo, 'Is Jan Dille de dichter van onze abele spelen?'. In: Versl. & meded. van de Kon. Vl. Acad. voor taal- en letterkunde 1957, p. 65-83.

W.J.A. Jonckbloet, Geschiedenis der Middennederlandsche dichtkunst. Amsterdam (Van Kampen) 1851-1855. 3 dln.: dl. 3 p. 305

Tekstsoort:

Gebed (tot Maria).

Vorm:

rijm: ababcdcd

Lengte:

56 vss., 7 strofen van 8 regels

Aanvullende informatie:

Initiaal-G 2 regels hoog, lombarden (1 regel hoog) om de 9 regels. ─ Na elke strofe (behalve de laatste): Ave Maria, wellicht als aansporing om het (Latijnse?) weesgegroet te bidden. ─ Strofenindeling gebaseerd op rijmschema en lombarden. Gelijk rijm vss. 45/47.

Petit-Nommer(s):

817; 1678e; 1688

Edities:

Brinkman/Schenkel 1999 , band 1 p. 489-490

Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.

De Pauw 1893-1914 , dl. 1 p. 25-27

De Pauw 1893-1914 N. de Pauw (ed.), Middelnederlandsche gedichten en fragmenten. Gent (Siffer) 1893-1914. 2 dln.

Secundaire literatuur:

De Baere 1992 , p. 78-79

De Baere 1992 G. de Baere, V. Fraeters, F. Willaert, 'Vanden bogaert die ene clare maecte'. In: H. van Dijk e.a. (red.), Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem. Zeventien teksten uit Hs. Brussel, K.B. 15.589-623 uitgegeven en ingeleid door neerlandici, verbonden aan tien universiteiten in Nederland en België. Hilversum (Verloren) 1992, p. 77-85. Middeleeuwse studies en bronnen 33.

Behling 1967

Behling 1967 L. Behling, Die Pflanze in der mittelalterliche Tafelmalerei. 2., durchges. Aufl., Köln etc. (Böhlau) 1967.

Burghoorn 1984 , (scriptie)

Burghoorn 1984 J. Burghoorn, Maria in Hulthem. Een onderzoek naar de achtergronden van drie Maria-gedichten uit het handschrift van Hulthem, ingeleid, geannoteerd en van een toelichting voorzien. (Ongepubl. doctoraalscriptie Ermelo 1984, te raadplegen in de Universiteitsbibliotheek Utrecht, LB NED SCR-L-357).

Van Eeghem 1958-1963 , dl. 3 p. 184

Van Eeghem 1958-1963 W. van Eeghem, Brusselse dichters. Brussel (Simon Stevin) 1958-1963. 5 dln.

Laga 1956 , (licentiaatsverhandeling)

Laga 1956 G. Laga, Maria in de Middelnederlandse letterkunde. Onderzoek van de voorstellingswijze in de diverse literaire genres en van het parallellisme in de plastische kunsten. Licentiaatsverhandeling Leuven 1956.

Lakerfeld , (scriptie)

Lakerfeld Th. Lakerfeld, Den hoet van minnen. (Ongepubl. doctoraalscriptie, te raadplegen bij de Universiteit van Amsterdam, Documentatiecentrum Nederlandse Letterkunde, nr. 902).

Oosterman 1995A , p. 108, 379 n. 193

Oosterman 1995A J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.

Rheinheimer 1977-...

Rheinheimer 1977-... M. Rheinheimer, 'Von sieben Blumen'. In: W. Stammler e.a., Die deutsche Literatur des Mittelalters: Verfasserlexikon. 2e, völlig neu bearb. Aufl. [...] Berlin etc. (De Gruyter) 1977-... . ... dln. Dl. 8, kol. 1155.

Salzer 1886

Salzer 1886 A. Salzer, Die Sinnbilder und Beiworte Mariens in der deutschen Literatur und lateinischen Hymnenpoesie des Mittelalters. Mit Berücksichtigung der patristischen Literatur. Eine literar-historische Studie. Linz (Feichtingers) 1886. [Ongew. herdruk Darmstadt (Wissenschaftl. Buchgesellsch.) 1967].

Vercammen 1994 , (licentiaatsverhandeling)

Vercammen 1994 S. Vercammen, Bloemensymboliek in middeleeuwse geestelijke teksten. Licentiaatsverhandeling U.I. Antwerpen 1994.

De Voght 1941 , p. 49

De Voght 1941 J. de Voght, Maria in de Middelnederlandsche poëzie. Tongerloo (St. Norbertus Boekhandel) 1941.

Parallellen en varianten:

(a) vss. 1-56 olim Leuven, Universiteitsbibliotheek, D 419 [1375 - 1425] , f. 70v-72v

olim Leuven, Universiteitsbibliotheek, D 419

(verbrand in 1940)

Post quem: 1375

Ante quem: 1425

Datering: begin 15e eeuw (BNM: 1e kwart 15e eeuw)

Oosterman 1995A , p. 345 (118)

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 40, 103, 213

(b) vss. 1-56 Darmstadt, Hessische Landes- und Hochschulbibliothek, 2274 [1425 - 1450] , f. 136r-138r (langere tekst)

Darmstadt, Hessische Landes- und Hochschulbibliothek, 2274

Post quem: 1425

Ante quem: 1450

Datering: 1439

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 103

's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, KNAW XXVII

Post quem: 1400

Ante quem: 1450

Datering: 1e helft 15e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 40, 42, 103, 104

(d) vss. 1-56 Berlijn, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Germ. oct. 120 [1500 - 1600] , f. 23r-24v

Berlijn, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Germ. oct. 120

Post quem: 1500

Ante quem: 1600

Datering: 16e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 87, 103

(e) vss. 1-56 Leiden, Universiteitsbibliotheek, LTK 295 [1450 - 1500] , f. 67r-68r

Leiden, Universiteitsbibliotheek, LTK 295

Post quem: 1450

Ante quem: 1500

Datering: 2e helft 15e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 103

Zie:

Behling 1967 , p. 27-29, 34 en 37-38 (b)

Behling 1967 L. Behling, Die Pflanze in der mittelalterliche Tafelmalerei. 2., durchges. Aufl., Köln etc. (Böhlau) 1967.

Meertens 1930-1934 , dl. 6 p. 194 (a)

Meertens 1930-1934 M. Meertens, De godsvrucht in de Nederlanden. Naar handschriften van gebedenboeken der XVe eeuw. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel etc.) 1930-1934. 6 dln. [alleen dln. 1-3 en 6 verschenen]. Historische bibliotheek van godsdienstwetenschappen.

Meijer 1839 , p. 34, 65-67 (c)

Meijer 1839 G.J. Meijer, 'Verslag van en mededeeling uit twee getijdenboeken der veertiende eeuw'. In: Verhandelingen der Tweede Klasse van het Kon. Ned. Inst. van Wetenschappen, Letterkunde en Schoone Kunsten 6 (1839), 2e stuk p. 32-71.

Mone 1853-1855 , dl. 2 p. 419-420 (b)

Mone 1853-1855 F.J. Mone, Lateinische Hymnen des Mittelalters. Aus Handschriften hrsg. und erklärt von ─. Freiburg i. Br. (Herder) 1853-1855. 3 dln.

Oosterman 1995A , p. 248 (83) (a-e)

Verdam 1898 , p. 162-163 (c)

Verdam 1898 J. Verdam, 'Middelnederlandsche geestelijke poëzie (naar aanleiding van twee handschriften in de boekerij der Akademie)'. In: Versl. & meded. der Kon. Akad. van Wetenschappen. Afd. Letterkunde 4e reeks nr. 2 (1898), p. 145-174.

Aanvullende informatie bij parallellen en Variant:

Ook in:

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, II 6.407 , [1400 - 1500] , f. 60v-65r, zie

Oosterman 1995A

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, II 6.407

Post quem: 1400

Ante quem: 1500

Datering: 15e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 85, 103, 104

Repertorium Hulthem

De ·vij· bloemen ·Ciij·

Contact