Repertorium Hulthem

Dits hoe dat her hector vte der stat

Hulthem-Nr:

146 (f. 130vb,13-136ra,2)

Opschrift:

Dits hoe dat her hector vte der stat voer Die van troyen te hulpen

Opschrift:

·Cxlvj·

Incipit:

Och wat jammer ende wat rouwen Sal men hier saen mogen scouwen

Explicit:

Ghelijc als of si scoren soude Menech doode lach daer op die moude

Afrondingsformule:

Nota ·ix^c·xlvij· verse

Weergave inhoud:

Helaas, het vervolg zal slecht aflopen. Na een wapenstilstand van dertig dagen had Hectors vrouw Andromaca een voorspellende droom dat haar man zou sneuvelen in de volgende strijd. Ze probeerde hem te waarschuwen, maar hij werd woedend en was door niets te weerhouden, zelfs niet door zijn zoontje. Ten slotte verbood zijn vader Priamus hem uit te rijden. Hij wilde hem niet volledig ontwapenen, maar nam hem wel een kindeel en later zijn paard af. Intussen was de strijd in volle gang. Ondanks hun wonden en hun verliezen verzetten de Trojanen zich tot het uiterste tegen de Griekse aanvallen, vooral Troylus en Pollidamas. Velen van hen sneuvelden echter door Griekse hand. Ze leken de strijd te gaan verliezen, want ze misten Hectors bezieling. Nu was Hector niet meer tegen te houden: hij moest zijn volk ontzetten. In zijn eentje stak hij er velen dood. De Trojanen kregen hierop weer moed en verdreven Achilles' leger.

Namen:

Achilles Andromache Grieken Hector Polidamas Priamus Troilus Trojanen

Auteurs:

Jacob van Maerlant

Ook bekend als: Jacob de coster van merlantJacop van meerlantjacoppe de costere

Datering: 13e eeuw (ca. 1225/1235-1291/ca. 1300)

Auteur van nrs. 90, 91, 146, 147, 175, spreuk 39 van nr. 108 en van spreuk 27 van nr. 148. Tussen 1225-1235 geboren in (de omgeving van) Brugge, 1257-1266 werkzaam als schrijver-koster-onderwijzer te Maerlant (Voorne); 1266-1280 als schepenklerk, waarschijnlijk te Damme. Tussen 1291 en 1300 gestorven en vermoedelijk te Damme begraven.

Secundaire literatuur

A. Berteloot, 'Was Jacob van Maerlant schepenklerk te Damme?' In: Jacob van Maerlant: romantiek en werkelijkheid. Speciaal Maerlant-nummer van het tijdschrift Vlaanderen 42 (1992), p. 241-244.

F. van Oostrom, Aanvaard dit werk. Over Middelnederlandse auteurs en hun publiek. Amsterdam (Prometheus) 1992. Nederlandse literatuur en cultuur in de middeleeuwen 6.: p. 171-233 en 299-309

F. van Oostrom, Maerlants wereld. Amsterdam (Prometheus) 1996.

Tekstsoort:

Episch fragment (Jongen 1996).

Vorm:

rijm: aabb

Lengte:

949 vss.

Aanvullende informatie:

Initiaal-O 2 regels hoog, lombarden (1 regel hoog) op onregelmatige plaatsen, f. 135vb,18 doorgehaald, Nota met horizontale streep gerubriceerd. ─ Aantal vss. volgens afrondingsformule: 947. Lombarden vss. 27, 91, 121, 170, 228, 304, 364, 374, 416, 442, 472, 500, 564, 644, 728, 762, 794, 814, 844 en 884: structurering per episode? Onzuiver rijm: vss. 85/86, 218/219, 268/269, 361/362, 474/475, 716/717 en 816/817; drierijm vss. 149/150/151. Zowel bij toevoeging als bij verlies van 1 vers resteert bij de verzentelling een afwijking van één resp. drie vss.

Petit-Nommer(s):

421IId; 1422b

Edities:

Alberdingk Thijm 1850-1852 , dl. 2 p. 65-68 (fragment)

Alberdingk Thijm 1850-1852 J.A. Alberdingk Thijm (ed.), Gedichten uit de verschillende tijdperken der Noord- en Zuid-Nederlandsche literatuur. Amsterdam (Van Langenhuysen) 1850-1852. 2 dln.

Blommaert 1838-1851 , dl. 1 p. 27-37

Blommaert 1838-1851 Ph. Blommaert (ed.), Oudvlaemsche gedichten der XIIe, XIIIe en XIVe eeuwen. Gent (Hebbelynck) 1838-1851. 3 dln.

Brinkman/Schenkel 1999 , band 2 p. 706-730

Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.

Meder 1988 , p. 96-113 (bewerking)

Meder 1988 Th. Meder, Hoofsheid is een ernstig spel. Middeleeuwse hoofse teksten. Amsterdam (Querido) 1988. Griffioenserie.

De Pauw 1889-1892 , dl. 4 p. 172-205

De Pauw 1889-1892 N. de Pauw & E. Gailliard, Dit is die Istory van Troyen van Jacob van Maerlant naar het vijftiendeeuwsche handschrift van Wessel vande Loe. Met al de Middelnederlandsche fragmenten, diplomatisch uitgegeven door ─. Gent (Siffer) 1889-1892. 4 dln.

Verwijs 1965 , dl. 1 p. 189-198

Verwijs 1965 Verwijs' Bloemlezing uit de Middelnederlandse dichtkunst, herzien door C.C. de Bruin. 2e dr. Zutphen (Thieme) 1965. 3 dln.

Secundaire literatuur:

Avonds 1989 , p. 123-126

Avonds 1989 P. Avonds & J.D. Janssens, Politiek en literatuur. Brabant en de slag bij Woeringen (1288). Brussel (Centrum Brabantse Geschiedenis) 1989.

Blommaert 1861 , p. 17

Blommaert 1861 Ph. Blommaert, De Nederduitsche schrijvers van Gent. Gent (Van Doosselaere) 1861.

Van Elslander 1947 , p. 104

Van Elslander 1947 A. van Elslander, 'De fragmenten van de Istory van Troyen'. In: De gulden passer 25 (1947), p. 102-125.

Gerritsen 1975

Gerritsen 1975 W.P. Gerritsen, 'Pollites, Pirrus en Penthiseleye. Compositietechniek in Maerlants Historie van Troyen'. In: R. Jansen-Sieben, S. de Vriendt, R. Willemyns (red.), Spel van zinnen, album A. van Loey. Bruxelles (Éd. de l'Univ. de Bruxelles) 1975, p. 125-136.

Gerritsen 1993

Gerritsen 1993 W.P. Gerritsen & A.G. van Melle (red.), Van Aiol tot de Zwaanridder: personages uit de middeleeuwse verhaalkunst en hun voortleven in literatuur, theater en beeldende kunst. Nijmegen (SUN) 1993.

Hage 1989 , p. 69

Hage 1989 A.L.H. Hage, Sonder favele, sonder lieghen. Onderzoek naar vorm en functie van de Middelnederlandse rijmkroniek als historiografisch genre. Groningen (Wolters Noordhoff/Forsten) 1989. Historische studies 48. Diss. Utrecht.

Janssens 1986

Janssens 1986 J.D. Janssens, 'Segher Diengotgaf of Jacob van Maerlant aan het woord? Blinde motieven bij Segher of structurele verwijzingen van Maerlant?'. In: G. van Eemeren en F. Willaert, 't Ondersoeck leert. Studies over middeleeuwse en 17de-eeuwse literatuur ter nagedachtenis van prof. dr. L. Rens. Leuven etc. (Acco) 1986, p. 43-53.

Jonckbloet 1851-1855 , dl. 2 p. 384-398

Jonckbloet 1851-1855 W.J.A. Jonckbloet, Geschiedenis der Middennederlandsche dichtkunst. Amsterdam (Van Kampen) 1851-1855. 3 dln.

Jonckbloet 1886 , p. 76-77

Jonckbloet 1886 W.J.A. Jonckbloet, Beknopte geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Uitgeg. door G. Penon. 3e dr. Groningen (Wolters) 1886.

Jonckbloet 1888-1892 , dl. 2 p. 65-82

Jonckbloet 1888-1892 W.J.A. Jonckbloet, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. 4e dr., herz. en tot den tegenwoordigen tijd bijgewerkt door C. Honigh. Groningen (Wolters) 1888-1892. 6 dln.

Jongen 1988

Jongen 1988 L. Jongen, Van Achilles tellen langhe. Maerlants bewerking van Statius' Achilleis in de Historie van Troyen. Deventer (Sub Rosa) 1988. Deventer studiën 8. Diss. Utrecht.

Jongen 1996

Jongen 1996 L. Jongen, 'Met voorbedachte rade. De Troje-bloemlezing in het handschrift-Van Hulthem'. In: K. Porteman, W. Verbeke, F. Willaert (red.), Tegendraads genot. Opstellen over de kwaliteit van middeleeuwse teksten. Leuven (Peeters) 1996, p. 111-118.

Keesman 1987

Keesman 1987 W. Keesman, 'Troje in de middeleeuwse literatuur. Antiek verleden in dienst van eigen tijd. In: Literatuur 4 (1987), p. 257-265.

Keesman 1991

Keesman 1991 W. Keesman, 'Oorsprongsmythen als zelfuitlegging. Over de achtergrond en betekenis van middeleeuwse verhalen rond Trojaanse stedenstichtingen'. In: H. Pleij e.a., Op belofte van profijt. Stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen. Amsterdam (Prometheus) 1991, p. 262-279 en 411-417. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 4.

Lemaire 1987 , p. 293-295

Lemaire 1987 Cl. Lemaire, 'Een kroniek vol quade truffen'. In: E. Cockx-Indestege e.a. (red.), Miscellanea neerlandica. Opstellen voor dr. Jan Deschamps. Leuven (Peeters) 1987. 3 dln., dl. 2, p. 279-295.

Van Mierlo 1928 , p. 78

Van Mierlo 1928 J. van Mierlo, Geschiedenis van de Oud- en Middelnederlandsche letterkunde. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel) 1928.

Van Oostrom 1996 , (passim)

Van Oostrom 1996 F. van Oostrom, Maerlants wereld. Amsterdam (Prometheus) 1996.

Pleij 1988 , p. 166-174

Pleij 1988 H. Pleij, De sneeuwpoppen van 1511: Literatuur en stadscultuur tussen Middeleeuwen en moderne tijd. Amsterdam etc. (Meulenhoff) 1988.

Schenkel 1997A , p. 45

Schenkel 1997A J. Schenkel, 'Het handschrift-Van Hulthem, het Comburgse handschrift en de scriptoriumhypothese'. In: Queeste 4 (1997), p. 42-59.

Stikvoort B , (scriptie)

Stikvoort B A.W.H. Stikvoort, Dits hoe dat her Hector ute der stat voer, die van Troyen te hulpen en Dits her Hectors doot (een episode uit Jacob van Maerlants' Historie van Troyen) naar het Hulthemse handschrift. (Ongepubl. doctoraalscriptie, te raadplegen bij de vakgroep Nederlands R.U. Leiden, GA 922).

Verdam 1873 , p. 5-20, 196 n. 2

Verdam 1873 J. Verdam, Episodes uit Maerlant's Historie van Troyen. Naar het te Wissen gevonden hs. bew. en uitg. door ─. Groningen (Wolters) 1873. Bibliotheek van Middelnederlandsche letterkunde 10-12.

Te Winkel 1922-1927 , dl. 1 p. 203-207

Te Winkel 1922-1927 J. te Winkel, De ontwikkelingsgang der Nederlandsche letterkunde. 2e dr. Haarlem (Bohn) 1922-1927. 7 dln. [Ongew. herdr. Utrecht etc., 1973].

Parallellen en varianten:

Vss. 1-949 Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 927 [1450 - 1500] , f. ? (Historie van Troyen vss. 18519-19414)

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 927

(olim Schloss Wissen)

Post quem: 1450

Ante quem: 1500

Datering: ca. 1470 (BNM: ca. 1470-1480)

Deschamps 1972 , p. 36-39 (8b)

Deschamps 1972 J. Deschamps, Middelnederlandse handschriften uit Europese en Amerikaanse bibliotheken. Catalogus [van de] tentoonstelling ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor taal- en letterkunde en geschiedenis [in de] Koninklijke Bibliotheek Albert I [te] Brussel, 24 okt.-24 dec. 1970. 2e herz. dr. Leiden (Brill) 1972.

Van Elslander 1985 , p. 413-420

Van Elslander 1985 A. van Elslander & J. Deschamps, 'De handschriften van de Historie van Troyen van Jacob van Maerlant'. In: H. Rijckeboer, J. Taeldeman, V.F. Vanacker (red.), Hulde-album prof. dr. Marcel Hoebeke. Gent (Seminarie voor Ned. Taalkunde en Vl. Dialectologie R.U.G.) 1985, p. 413-425.

Kienhorst 1988 , p. 196-197

Kienhorst 1988 H. Kienhorst, De handschriften van de Middelnederlandse ridderepiek: een codicologische beschrijving. Deventer (Sub Rosa) 1988. 2 dln. Deventer studien 9.

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 108, spr. 39 143, 144, 145, 146, 147

Zie:

Van Elslander 1985

Janssens 1987

Janssens 1987 J.D. Janssens, 'De handschriftelijke overlevering van de Trojeroman van Segher Diengotgaf'. In: E. Cockx-Indestege e.a. (red.), Miscellanea neerlandica. Opstellen voor dr. Jan Deschamps. Leuven (Peeters) 1987. 3 dln., dl. 2, p. 153-161.

Jongen 1988 , appendix 1

Jongen 1988 L. Jongen, Van Achilles tellen langhe. Maerlants bewerking van Statius' Achilleis in de Historie van Troyen. Deventer (Sub Rosa) 1988. Deventer studiën 8. Diss. Utrecht.

Kienhorst 1988 , p. 194-197

Kienhorst 1988 H. Kienhorst, De handschriften van de Middelnederlandse ridderepiek: een codicologische beschrijving. Deventer (Sub Rosa) 1988. 2 dln. Deventer studien 9.

Repertorium Hulthem

Dits hoe dat her hector vte der stat

Contact