Repertorium Hulthem
Dits een exempel vrayen
Hulthem-Nr:
94
(f. 77va,1-77vb,45)
Opschrift:
Dits een exempel vrayen
betekent bi ·iij· papengayen ·xCiiij·
Incipit:
Het was een goet man hier te voren
Die in sijn herte hadde vercoren
Explicit:
Dits exempel vanden vrayen
Drie voghelen ende heten papengayen
Afrondingsformule:
Nota Item ·lxxxij· verse
Weergave inhoud:
Er was eens een rijk man die drie papegaaien bezat. Hij had ze zelf leren spreken, elk in een andere taal, resp. Provençaals, Latijn en Frans. In zijn afwezigheid ontving zijn vrouw een clerc die de vogels wilde zien. Ze ontving hem feestelijk en hij kuste en omhelste haar. De eerste vogel riep in hun aanwezigheid in het Provençaals: 'Men doet onze heer oneer' en hij werd door de vrouw gedood. De tweede riep in het Frans, dat zijn broer was gestorven omdat hij de waarheid had gezegd en deze onderging hetzelfde lot. De derde zei in het Latijn, dat men moest zwijgen over hetgeen men hoort en ziet en deze uitspraak redde zijn leven. Horen, zien en zwijgen: zo'n levenshouding wordt thans geprezen.
Namen:
Frans
Latijn
Provençaals
Auteurs:
Colpaert?
Colpaert?
Datering: onbekend
Nrs. 94 en 157 toegeschreven door Van Eeghem aan Colpaert. Niet weerlegd.
Secundaire literatuur
W. van Eeghem, Brusselse dichters. Brussel (Simon Stevin) 1958-1963. 5 dln.: dl. 3 p. 126-127
Tekstsoort:
Exempel (volgens opschrift en vs. 81); fabel (Schippers 1995), minnerede (Brandis 1968), profaan-ethische sproke (Hogenelst 1997).
Aanvullende informatie:
Initiaal-H 2 regels hoog, lombarden (1 regel hoog) op onregelmatige plaatsen. ─ Vss. 28 en 43-44 in het Frans, vss. 57-58 in het Latijn. ─ Lombarden vss. 13, 25, 29, 39 en 53: structurering per vogel. Onzuiver rijm: vss. 39/40.
Edities:
Van den Bosch 1976
, p. 98-100
Van den Bosch 1976
J. van den Bosch (ed.), Dat was gezelschap. Proza en poëzie van 1200 tot 1600. 7e dr. Amsterdam (Querido) 1976. Salamander-pocket 301.
Brinkman/Schenkel 1999
, band 1 p. 453-455
Brinkman/Schenkel 1999
H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.
Dits een exempel 1978
Dits een exempel 1978
Dits een exempel vrayen betekent bi drie papegayen. Haarlem (Carlinapers) 1978 [met de hand gezet en gedrukt in de Janson. Oplage: 36 exemplaren. Editie volgens C.P. Serrure].
Van Eeghem 1958-1963
, dl. 3 p. 121-132
Van Eeghem 1958-1963
W. van Eeghem, Brusselse dichters. Brussel (Simon Stevin) 1958-1963. 5 dln.
Lemaire 1970
, p. 335-337 (Franse vertaling)
Lemaire 1970
C. Lemaire, Le cercle des choses. Textes traduits du moyen néerlandais choisis et presenté par ─. Bruxelles (Bibl. Royale Albert Ier) 1970.
Serrure 1855
, p. 47-50
Serrure 1855
C.P. Serrure (ed.), 'Kleine gedichten uit de dertiende en veertiende eeuwen'. In: Vaderlandsch museum 1 (1855), p. 41-99 en 296-401.
Te Winkel 1890
, p. 110-111 (Franse vertaling)
Te Winkel 1890
J. te Winkel, 'Le conte des trois perroquets'. In: Romania 19 (1890), p. 109-112.
Secundaire literatuur:
Brandis 1968
, p. 108 (282)
Brandis 1968
T. Brandis, Mittelhochdeutsche, mittelniederdeutsche und mittelniederländische Minnereden. München (Beck) 1968. Münchener Texte und Untersuchungen zur deutschen Literatur des Mittelalters 25.
Van Eeghem 1958-1963
, dl. 3 p. 121-132
Van Eeghem 1958-1963
W. van Eeghem, Brusselse dichters. Brussel (Simon Stevin) 1958-1963. 5 dln.
Van Hee 1954
, (licentiaatsverhandeling)
Van Hee 1954
J. van Hee, Proeve van tekstuitgave van Middelnederlandse fabels uit het Hulthemse handschrift. Licentiaatsverhandeling Gent 1954.
Hogenelst 1991
, p. 179-180
Hogenelst 1991
D. Hogenelst, 'Sproken in de stad: horen, zien en zwijgen'. In: H. Pleij e.a., Op belofte van profijt. Stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse letterkunde van de Middeleeuwen. Amsterdam (Prometheus) 1991, p. 166-183 en 379-385. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 4.
Hogenelst 1997
, dl. 2 p. 65-66 (77)
Hogenelst 1997
D. Hogenelst, Sprekers en sproken. Inleiding op en repertorium van de Middelnederlandse sproke. Amsterdam (Prometheus) 1997. 2 dln. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 15. Diss. Leiden.
Van Moerkerken 1904
, p. 77-78
Van Moerkerken 1904
P.H. van Moerkerken, De satire in de Nederlandsche kunst der Middeleeuwen. Amsterdam (Van Looy) 1904. Diss. Utrecht.
Schippers 1995
, p. 278 (299)
Schippers 1995
J.A. Schippers, Middelnederlandse fabels. Studie van het genre, beschrijving van collecties, catalogus van afzonderlijke fabels. S.l. (s.n.) s.a. [1995]. Diss. Nijmegen.
Sleiderink 1994
Sleiderink 1994
R. Sleiderink, 'Pykini's parrot: Music at the court of Brabant'. In: Archives et bibliothèques de Belgique 46 (Numéro spécial) (1994), p. 359-391.
Verdeyen 1948
, p. 338-339 n. 3
Verdeyen 1948
R. Verdeyen, 'Literaire reminiscenties bij de rederijkers'. In: Album prof. dr. Frank Baur. Antwerpen (Standaardboekhandel) 1948. Dl. 2, p. 333-339.
Wackers 1995
, p. 61
Wackers 1995
P. Wackers, 'De invloed van de Latijnse cultuur op de ontwikkeling van de Middelnederlandse letterkunde'. In: F. van Oostrom e.a. (red.), Grote lijnen. Syntheses over Middelnederlandse letterkunde. Amsterdam (Prometheus) 1995, p. 47-63 en 179-183. Nederlandse cultuur en literatuur in de Middeleeuwen 11.
Te Winkel 1887
, p. 467
Te Winkel 1887
J. te Winkel, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Haarlem (Bohn) 1887.
Te Winkel 1890
Te Winkel 1890
J. te Winkel, 'Le conte des trois perroquets'. In: Romania 19 (1890), p. 109-112.
Te Winkel 1922-1927
, dl. 2 p. 90
Te Winkel 1922-1927
J. te Winkel, De ontwikkelingsgang der Nederlandsche letterkunde. 2e dr. Haarlem (Bohn) 1922-1927. 7 dln. [Ongew. herdr. Utrecht etc., 1973].
Parallellen en varianten:
Vss. 1-82
Gent, privé-bezit: Ladislas van Hoornebeke, z.s.
[1500 - 1600]
, f. 91a (prozavariant in Latijn/Middelnederlands)
Gent, privé-bezit: Ladislas van Hoornebeke, z.s.
Post quem: 1500
Ante quem: 1600
Datering: 16e eeuw
Aanvullende informatie: in BNM te vinden onder: z.s., V
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
70,
(fragment)
94
Zie:
De Pauw 1893-1914
, dl. 2 p. 331
De Pauw 1893-1914
N. de Pauw (ed.), Middelnederlandsche gedichten en fragmenten. Gent (Siffer) 1893-1914. 2 dln.
