Repertorium Hulthem

[Drie daghe here] Ene sotte boerde ende ene

Hulthem-Nr:

209 (f. 231vb,1-234vb,35)

Opschrift:

[Drie daghe here] Ene sotte boerde ende ene goede sotternie

Opschrift:

·CC·ix·

Incipit:

Messagier / Nv hoert ghi heren ende swighet stille Men seet hine heeft niet sinen wille

Explicit:

Ian / Ic wille dat si wese snel Te doene dat ic haer beuele [...]

Weergave inhoud:

Proloog. Jan beklaagt zich bij zijn buurman, dat hij zo'n kwade vrouw heeft. Ze speelt de baas en maakt hem het leven zuur. Misschien kan hij haar met een geschenk een tijdje zoet houden. Thuisgekomen doet hij haar een voorstel: als hij drie dagen lang de baas in huis mag zijn, krijgt ze een prachtige pels. Na wat tegenstribbelen stemt ze toe. Jan nodigt zijn buren te eten. Tijdens de maaltijd laat hij zien hoe flink hij zijn vrouw aanpakt en hoe volgzaam ze nu is. Het verbaast de buurman hoeveel men gedaan krijgt met geld. Zijn vrouw is verontwaardigd: hoe heeft haar buurvrouw zich zo kunnen verkopen voor een pels. Die zegt dat het haar achteraf ook spijt. [Slot ontbreekt]. Publieksaanspreking: vs. 1 ghi heren.

Namen:

Jan

Auteurs:

Anoniem

Datering: onbekend

Over de auteurs van 119 teksteenheden en delen van nr. 108 en 148 is geen enkel gegeven bekend.

Tekstsoort:

Boerde / sotternie (volgens opschrift).

Vorm:

rijm: aabb

Lengte:

405 vss.

Aanvullende informatie:

Marginale en niet-marginale paragraaftekens op onregelmatige plaatsen, f. 232va,11 doorgehaald; na f. 234 ontbreekt (tenminste) één blad: tekstverlies, op deze plaats is een blanco folium ingevoegd. ─ [Titel] op grond van vss. 167/168, 178 en 195/196 ter onderscheiding van de andere sotternieën in dit hs. Vs. 357 in het Frans. ─ Slot ontbreekt. Clausen en personen gemarkeerd met paragraaftekens en tussenkopjes. Onzuiver rijm: vss. 17/18, 31/32, 41/42, 43/44, 61/62, 105/106, 109/110, 111/112, 141/142, 147/148, 155/156, 163/164, 181/182, 219/220, 255/256, 283/284, 293/294, 331/332, 337/338, 349/350, 351/352, 385/386 en 401/402. Vierrijm: vss. 89/90/91/92 en 125/126/127/128.

Petit-Nommer(s):

868; 1746

Edities:

Brinkman/Schenkel 1999 , band 2 p. 1174-1189

Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.

Van Dijk 1978 , p. 62-74, 126-130

Van Dijk 1978 H. van Dijk (ed.), De kluchten uit de Middelnederlandse dramatische poëzie: een bloemlezing uit de editie Leendertz met enkele inleidende artikelen. Utrecht (Inst. De Vooys) 1978.

Hoffmann von Fallersleben 1830-1857 , dl. 6 p. 105-120, 228-230

Hoffmann von Fallersleben 1830-1857 H. Hoffmann von Fallersleben, Horae Belgicae. Studio atque opera Henrici Hoffmann Fallerslebensis. Vratislaviae etc. (Aderholz etc.) 1830-1857. 12 dln in 3 bdn. [Fotomech. herdruk Amsterdam (Rodopi) 1968].

Komrij (in bewerking) , (ed. + bewerking)

Komrij (in bewerking) G. Komrij, De abele spelen. Middeleeuws toneel. Bewerkt door ─, met een inleiding en teksteditie door H. van Dijk. Amsterdam (Prometheus) (in bewerking).

Leendertz 1907B , p. 119-131, 522-526

Leendertz 1907B P. Leendertz Jr. (ed.), Middelnederlandsche dramatische poëzie. Met inleiding, aantekeningen, bijlagen en woordenlijst uitgegeven door ─. Leiden (Sijthoff) 1907. 3 dln. in 1 bd. Bibliotheek van de Middelnederlandsche letterkunde 13-14.

Moltzer 1875 , p. 190-209

Moltzer 1875 H.E. Moltzer (ed.), De Middelnederlandsche dramatische poëzie. Ingeleid en toegelicht door ─. Groningen (Wolters) 1875. Bibliotheek van Middelnederlandsche letterkunde.

Stellinga 1975 , p. 7-30

Stellinga 1975 G. Stellinga (ed.), Het abel spel Vanden winter ende vanden somer. Ende ene sotternie Rubben na volghende. Voorafgegaan door de fragmenten Ene sotte boerde Drie daghe here. Ende ene goede sotternie Truwanten. Uitl. en verklaringen van ─. 2e dr. Zutphen (Thieme) s.a. [ca. 1975]. Klassiek letterkundig pantheon 175.

De Vroom 1997 , p. 232-246 (Engelse vertaling)

De Vroom 1997 Th. de Vroom, Netherlandic secular plays from the Middle Ages: the Abele Spelen and farces of the Hulthem Manuscript. Translated with an introduction and notes by ─. Ottawa, Canada (Dovehouse) 1997. Carleton Renaissance Plays in Translation 29.

Secundaire literatuur:

Ansems 1984 , (scriptie)

Ansems 1984 J. Ansems, Hoe komisch waren de sotternieën uit het Hulthemse handschrift? (Ongepubl. doctoraalscriptie s.a. [1984], te raadplegen in de Universiteitsbibliotheek Utrecht, LB NED SCR-L-339).

Creizenach 1918-1923 , Bd. 1 p. 404-405

Creizenach 1918-1923 W. Creizenach, Geschichte des neueren Dramas. [Bearb. und mit einem vollständigen Register zum 2. und 3. Band versehen von Hämel]. 2. verm. und verb. Aufl. Halle (Niemeyer) 1918-1923. 3 Bdn. [Fotomech. Nachdr. Adalbert, New York (Blom) 1965].

Dabrówka 1987

Dabrówka 1987 A. Dabrówka, Untersuchungen über die mittelniederländischen Abele Spelen. Herkunft-Stil-Motive. Warszawa (Uniwersytet Warszawski) 1987. Diss. Warschau.

Dabrówka 1988

Dabrówka 1988 A. Dabrówka, 'Distributionsanalyse und Parameterstatistik als Instrumente der Philologie'. In: Leuvense bijdragen 77 (1988), p. 285-299.

Dabrówka 1989

Dabrówka 1989 A. Dabrówka, 'Die Textüberlieferung der Abele Spelen und der Sotternien'. In: Neerlandica wratislaviensia 4 (1989), p. 7-46.

Dabrówka 1991

Dabrówka 1991 A. Dabrówka, 'Die Eigennamen in den Abele Spelen und den Sotternien'. In: Neerlandica wratislaviensia 5 (1991), p. 19-46.

Decker 1987

Decker 1987 Th. Decker, 'Medieval theatre in the lowlands: secular drama'. In: Dutch crossing 32 (1987), p. 37-55.

Van Dijk 1984 , p. 105-109

Van Dijk 1984 H. van Dijk, W. van Hummelen, W. Hüsken e.a., 'A survey of Dutch drama before the Renaissance'. In: Dutch crossing 22 (1984), p. 97-131.

Van Dijk 1985A , p. 246-250

Van Dijk 1985A H. van Dijk, 'The structure of the "sotternieën" in the Hulthem manuscript'. In: H. Braet, J. Nowé, G. Tournoy (eds.), The theatre in the middle ages. Leuven (U.P.) 1985, p. 238-250. Mediaevalis Lovaniensia, Series 1, Studia XIII.

Van Dijk 1985B , p. 56-60

Van Dijk 1985B H. van Dijk, 'Als ons die astrominen lesen. Over het abel spel Vanden winter ende vanden somer'. In: A.M.J. van Buuren e.a. (red.), Tussentijds. Bundel studies aangeboden aan W.P. Gerritsen ter gelegenheid van zijn vijftigste verjaardag. Utrecht (HES) 1985, p. 56-70 en 333-335.

Van Dijk 1994

Van Dijk 1994 H. van Dijk, 'The drama texts in the Van Hulthem manuscript'. In: E. Kooper (ed.), Medieval Dutch literature in its European context. Cambridge (University Press) 1994, p. 283-296. Cambridge studies in medieval literature 21.

Van Engeldorp Gastelaars 1984 , p. 7, 17, 24, 44, 51, 58, 59

Van Engeldorp Gastelaars 1984 W. van Engeldorp Gastelaars, Ic sal u smiten op uwen tant: geweld tussen man en vrouw in laat-middeleeuwse kluchten. Amsterdam (UvA) 1984. Korenbloemen 1.

Van Helten 1885 , p. 272

Van Helten 1885 W.L. van Helten, 'Tekstcritiek op Rein. I, den Theoph., enz.' In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 5 (1885), p. 245-273.

Hofdijk 1886 , p. 71-74

Hofdijk 1886 W.J. Hofdijk, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. 7e dr. 's-Gravenhage (Ykema) 1886.

Hummelen 1977

Hummelen 1977 W.M.H. Hummelen, 'Tekst en toneelinrichting in de abele spelen'. In: De nieuwe taalgids 70 (1977), p. 229-242.

Hüsken 1987 , p. 13-30

Hüsken 1987 W.N.M. Hüsken, Noyt meerder vreucht: compositie en structuur van het komische toneel in de Nederlanden voor de Renaissance. Deventer (Sub Rosa) 1987. Deventer studiën 3. Diss. Nijmegen.

Jonckbloet 1851-1855 , dl. 3 p. 563-564

Jonckbloet 1851-1855 W.J.A. Jonckbloet, Geschiedenis der Middennederlandsche dichtkunst. Amsterdam (Van Kampen) 1851-1855. 3 dln.

Kalff 1906-1912 , dl. 2 p. 39-45

Kalff 1906-1912 G. Kalff, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Groningen (Wolters) 1906-1912. 7 dln.

Kindermann 1980 , p. 196

Kindermann 1980 H. Kindermann, Das Theaterpublikum des Mittelalters. Salzburg (Müller) 1980.

Knuvelder 1970-1976 , dl. 1 p. 304

Knuvelder 1970-1976 G. Knuvelder, Handboek tot de geschiedenis der Nederlandse letterkunde. 5e, geheel herz. dr. 's-Hertogenbosch (Malmberg) 1970-1976. 4 dln.

Koenders 1911

Koenders 1911 A. Koenders, 'Het wereldlijk tooneel in de XIVe eeuw'. In: De katholiek 140 (1911), p. 112-127.

Lodder 1995 , p. 57, 58, 60

Lodder 1995 F.J. Lodder, 'Een genre der boerden?' In: Queeste 2 (1995), p. 54-71.

Lodder 1997 , p. 15-16

Lodder 1997 F.J. Lodder, Lachen om list en lust. Studies over de Middelnederlandse komische versvertellingen. Leiden (Ridderhof) 1997. Diss. Leiden.

Markvoort , (scriptie)

Markvoort T. Markvoort & C. Mars, De man ... en hoe zat het nu met de vrouw in de Middeleeuwen. Over de rol van de vrouw in de toneelteksten van het Hulthemse handschrift. (Ongepubl. doctoraalscriptie, te raadplegen bij de Universiteit van Amsterdam, Documentatiecentrum Nederlandse Letterkunde, nr. 2311).

Van Mierlo 1928 , p. 239-241

Van Mierlo 1928 J. van Mierlo, Geschiedenis van de Oud- en Middelnederlandsche letterkunde. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel) 1928.

Van Mierlo 1949 , dl. 2 p. 47-49

Van Mierlo 1949 J. van Mierlo, De letterkunde van de Middeleeuwen. 2e, herz. en verm. dr. 's-Hertogenbosch etc. (Malmberg etc.) 1949. Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden. Onder redactie van F. Baur, W.J.M.A. Asselbergs, J. van Mierlo e.a. Dl. 1 en 2.

Moller 1928 , p. 52

Moller 1928 H.W.E. Moller, Beknopte geschiedenis van de Nederlandse letterkunde. 3 dr. Tilburg (Boekhuis) 1928.

Moltzer 1862 , p. 73-138

Moltzer 1862 H.E. Moltzer, Geschiedenis van het wereldlijk tooneel in Nederland gedurende de Middeleeuwen. Leiden (Van der Hoek) 1862. Diss. Leiden.

Muller 1927

Muller 1927 J.W. Muller, 'De taal en de herkomst der zoogenaamde abele spelen en sotterniën'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 46 (1927), p. 292-301.

Pleij 1988 , p. 75, 133

Pleij 1988 H. Pleij, De sneeuwpoppen van 1511: Literatuur en stadscultuur tussen Middeleeuwen en moderne tijd. Amsterdam etc. (Meulenhoff) 1988.

Schenkel 1997A , p. 45

Schenkel 1997A J. Schenkel, 'Het handschrift-Van Hulthem, het Comburgse handschrift en de scriptoriumhypothese'. In: Queeste 4 (1997), p. 42-59.

Serrure 1872 , p. 404

Serrure 1872 C.P. Serrure, Letterkundige geschiedenis van Vlaanderen. Eerste deel: Nederlandsche en Fransche letterkunde tijdens XII, XIII en XIVde eeuwen. Gent (De Busscher) 1872.

Simons 1921-1932 , dl. 1 p. 341

Simons 1921-1932 L. Simons, Het drama en het tooneel in hun ontwikkeling. Amsterdam (Maatschappij voor goede en goedkoope lectuur) 1921-1932. 5 dln. in 4 bdn. Nederlandsche Bibliotheek.

Van Stapele 1988

Van Stapele 1988 P. van Stapele, 'Rijmen en ruimtegebrek in de sotternieën'. In: Tijdschrift voor theaterwetenschap 23 (1988), p. 69-89.

Strietman 1991 , p. 227-237

Strietman 1991 E. Strietman, 'The Low Countries'. In: E. Simon (ed.), The theatre of medieval Europe. New research in early drama. Cambridge (University Press) 1991, p. 225-252.

Traver 1951 , p. 47-48

Traver 1951 H. Traver, 'Religious implications in the abele spelen of the Hulthem Manuscript'. The Germanic review 26 (1951), p. 34-49.

Van Vloten 1878-1881 , dl. 1 p. 22-27

Van Vloten 1878-1881 J. van Vloten (ed.), Het Nederlandsche kluchtspel van de 14e tot de 18e eeuw. 2e verm. dr. Haarlem (De Graaff) 1878-1881. 3 dln. in 1 bd.

Wijngaards 1968

Wijngaards 1968 N.C.H. Wijngaards, 'De oorsprong der abele spelen en sotternieën'. In: Handelingen van de Zuidnederlandse 22 (1968), p. 411-424.

Willaert 1991

Willaert 1991 F. Willaert, [Recensie van] 'A. Dabrówka, Untersuchungen über die mittelniederländischen abele Spelen. Herkunft-Stil-Motive. Diss. Warschau 1987'. In: Spiegel der letteren 33 (1991), p. 307-312.

Te Winkel 1887 , p. 525

Te Winkel 1887 J. te Winkel, Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde. Haarlem (Bohn) 1887.

Te Winkel 1922-1927 , dl. 2 p. 146-147

Te Winkel 1922-1927 J. te Winkel, De ontwikkelingsgang der Nederlandsche letterkunde. 2e dr. Haarlem (Bohn) 1922-1927. 7 dln. [Ongew. herdr. Utrecht etc., 1973].

Wolthuis 1929 , p. 62-63

Wolthuis 1929 G.W. Wolthuis, Het drama in de Middeleeuwen. Amsterdam (Meulenhoff) 1929. Bibliotheek van Nederlandsche schrijvers.

Worp 1904-1908 , dl. 1 p. 97

Worp 1904-1908 J.A. Worp, Geschiedenis van het drama en het tooneel in Nederland. Groningen (Wolters) 1904-1908. 2 dln.

Parallellen en varianten:

─

Repertorium Hulthem

[Drie daghe here] Ene sotte boerde ende ene

Contact