Repertorium Hulthem
Ene ghebet van onsen here ·xliij·
Hulthem-Nr:
43
(f. 47vb,1-47vb,31)
Opschrift:
Ene ghebet van onsen here ·xliij·
Incipit:
Die hemelsche coninc onse here
ihesus xpistus die hinc aen den cruce
Explicit:
leuens Die minne brac hem sijn
herte ontwee
Weergave inhoud:
De Hemelse Koning onze Heer Jezus Christus hing aan het kruis met goddelijke liefde, met zachtzinnig hart, met bedroefde gedachten, met doorwonde hersenen, met een stervend lichaam, met bloedende wonden, met roepende mond, met bleek aangezicht, met zuchtende keel, gekweld door allerlei lichamelijke pijnen. De liefde brak Hem het hart. Rubriek: een aflaat van 640 dagen, vastgesteld door paus janne [wellicht paus Johannes XXII 1316-1334], wordt verleend aan een ieder die deze overweging spreekt bij een afbeelding van het kruis: Moge alle kwade geesten ver van mij blijven. Heer, U maakte mij toen ik niets was, U verloste mij toen ik verloren was, gedenk mij als ik aan het eind van mijn leven sta.
Namen:
Jezus
Johannes (paus)
paus janne (Johannes)
Auteurs:
Anoniem
Anoniem
Datering: onbekend
Over de auteurs van 119 teksteenheden en delen van nr. 108 en 148 is geen enkel gegeven bekend.
Tekstsoort:
Ghebet (volgens opschrift).
Lengte:
20 + rubriek van 5 + 6 regels
Aanvullende informatie:
Initiaal-D 1 regel hoog, 1 lombarde 1 regel hoog bij rubriek, deze rubriek in zwart, vóór f. 47vb,24 tekening van een kruis, Amen met horizontale streep gerubriceerd, om de 2 regels marginale paragraaftekens vóór het slotgebed. ─ Rubriek: Die dit sprect hi heeft vanden // paus janne ·vjc·ende·xl· daghe // afflaets biden tekene des cruus // + soe moeten verren van mi // alle quaden gheeste Amen. ─ Op de rubriek volgen nog 3 aanroepingen: Ach lieue here god ghi maket // mi doen ic niet en was // Ach lieue here god ghi verloesset // mi doen ic verloren was // Ach lieue here god ghedinct mijns als ic niet meer en mach.
Edities:
Brinkman/Schenkel 1999
, band 1 p. 317-318
Brinkman/Schenkel 1999
H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.
Serrure 1858A
, p. 429
Serrure 1858A
C.P. Serrure (ed.), 'Kleine gedichten en prozastukken uit de dertiende en veertiende eeuw'. In: Vaderlandsch museum 2 (1858), p. 146-221 en 374-451.
Secundaire literatuur:
Meertens 1930-1934
, dl. 1 p. 143
Meertens 1930-1934
M. Meertens, De godsvrucht in de Nederlanden. Naar handschriften van gebedenboeken der XVe eeuw. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel etc.) 1930-1934. 6 dln. [alleen dln. 1-3 en 6 verschenen]. Historische bibliotheek van godsdienstwetenschappen.
Oosterman 1993
Oosterman 1993
J.B. Oosterman, 'Om de grote kracht der woorden. Middelnederlandse gebeden en rubrieken in het Brugge van de vroege vijftiende eeuw'. In: Th. Mertens e.a., Boeken voor de eeuwigheid. Middelnederlands geestelijk proza. Amsterdam (Prometheus) 1993, p. 230-244 en 437-444. Nederlandse cultuur en literatuur in de Middeleeuwen 8.
Parallellen en varianten:
(a)
Groningen, Universiteitsbibliotheek, 405
[1325 - 1350]
, f. 218ra
Groningen, Universiteitsbibliotheek, 405
Post quem: 1325
Ante quem: 1350
Datering: 1339?
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
5,
43,
104,
175
(b)
Brugge, Groot-Seminarie, 72/175
[1400 - 1425]
, f. ?
Brugge, Groot-Seminarie, 72/175
Post quem: 1400
Ante quem: 1425
Datering: ca. 1400-1415
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
40,
42,
(2x)
104,
196,
214
(c)
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 19.588
[1400 - 1500]
, f. 101v-102
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 19.588
Post quem: 1400
Ante quem: 1500
Datering: 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
17,
39,
40,
42,
43,
83,
85,
104,
190
(d)
Leiden, Universiteitsbibliotheek, 1498 B2
[1475 - 1500]
, f. 112vb (incunabel)
Leiden, Universiteitsbibliotheek, 1498 B2
Post quem: 1475
Ante quem: 1500
Datering: 1484; Jacq. Bellaert, Haarlem; 142 folia; incunabel: Otto van Passau, Boec des Gulden Throens of der XXIV Ouden
Aanvullende informatie: niet in BNM: incunabel; beschrijving aanwezig in UB Leiden
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
43
(e)
Amsterdam, Universiteitsbibliotheek, I G 41
[1325 - 1350]
, f. 308d-309d
Amsterdam, Universiteitsbibliotheek, I G 41
(olim 533, Moll I)
Post quem: 1325
Ante quem: 1350
Datering: 1348
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
43
Zie:
De Gheldere 1896
, p. 39, 164 (b, d, e)
De Gheldere 1896
K. de Gheldere, Dietsce Rime. Geestelijke gedichten uit de XIIIe, XIVe & XVe eeuw naar een hs. van het einde der XVe eeuw. Uitgegeven en van aanteekeningen en woordenlijst voorzien door ─. Brugge (Lod. de Plancke) 1896.
Leendertz 1895
, p. 277 (a)
Leendertz 1895
P. Leendertz Jr., 'Het Zutfensch-Groningsche handschrift'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 14 (1895), p. 265-283.
Meertens 1930-1934
, dl. 6 p. 115 (c)
Meertens 1930-1934
M. Meertens, De godsvrucht in de Nederlanden. Naar handschriften van gebedenboeken der XVe eeuw. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel etc.) 1930-1934. 6 dln. [alleen dln. 1-3 en 6 verschenen]. Historische bibliotheek van godsdienstwetenschappen.
Aanvullende informatie bij parallellen en Variant:
Voor een vroege druk (1561), zie
De Gheldere 1896
.
De Gheldere 1896
K. de Gheldere, Dietsce Rime. Geestelijke gedichten uit de XIIIe, XIVe & XVe eeuw naar een hs. van het einde der XVe eeuw. Uitgegeven en van aanteekeningen en woordenlijst voorzien door ─. Brugge (Lod. de Plancke) 1896.
