Repertorium Hulthem

Den guldenne berch ·xlv·

Hulthem-Nr:

45 (f. 48vb,33-49vb,15)

Opschrift:

Incipit:

DIt sermoen predecte de leestmeester van straesborch tercapittelen

Explicit:

Alse of hi ·C· jaer ware in een volcomen leuen

Weergave inhoud:

Nikolaas van Straatsburg hield de volgende preek tot de dominicanen te Leuven: Neem deze leer ter harte en overdenk hem aan het eind van uw leven, dan zult u niet in de hel of het vagevuur komen. Als u berouw heeft, indien mogelijk uw biecht spreekt en de wil heeft om u te verbeteren, hoeft u niet bang te zijn. Want u kunt putten uit 'de berg van goud', de onmetelijke verlossingsgenade die Christus voor ons heeft verdiend door Zijn leven en kruisdood. Zoals ook de berouwvolle moordenaar deed die gelijk met Jezus werd gekruisigd. U moet echter wel met berouw tot de Hemelse Vader bidden. Er horen nog zeven punten bij, die erop neerkomen, dat oprecht innerlijk berouw, de wil om u te beteren, God te loven, u te richten op hemelse zaken en geduldig te lijden heilzamer voor u zullen zijn dan uiterlijk vertoon.

Namen:

David Jezus Leuven Paulus (St.) Straatsburg

Auteurs:

Nikolaas van Straatsburg

Ook bekend als: de leesmeester van StraatsburgNicolaus van Straatsburg)

Datering: 1e helft 14e eeuw

Auteur van nr. 45. Wellicht geboren te Straatsburg, tot 1318 dominicaan te Bazel, dan leesmeester te Keulen en Straatsburg, 1 augustus 1325 vicaris-provinciaal over Teutonia, 1326-1327 aanwezig bij het proces van meester Eckhart.

Secundaire literatuur

S. Axters, 'De preek op den gulden berg door den leesmeester van Straatsburg'. In: Tijdschrift voor taal- en letterkunde 28 (1940), p. 5-58.: p. 5-12

Tekstsoort:

Sermoen (volgens tekstaanvang); preek (Axters 1940).

Vorm:

proza

Lengte:

109 regels

Aanvullende informatie:

Initiaal-D 2 regels hoog. ─ Ca. 1331 ontstaan te Leuven (De Paepe 1992).

Petit-Nommer(s):

942,4; 1877

Edities:

Brinkman/Schenkel 1999 , band 1 p. 322-326

Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.

De Paepe 1992 , p. 43-47

De Paepe 1992 N. de Paepe, 'Den guldenne berch'. In: H. van Dijk e.a. (red.), Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem. Zeventien teksten uit Hs. Brussel, K.B. 15.589-623 uitgegeven en ingeleid door neerlandici, verbonden aan tien universiteiten in Nederland en België. Hilversum (Verloren) 1992, p. 42-47. Middeleeuwse studies en bronnen 33.

Serrure 1858A , p. 215-217

Serrure 1858A C.P. Serrure (ed.), 'Kleine gedichten en prozastukken uit de dertiende en veertiende eeuw'. In: Vaderlandsch museum 2 (1858), p. 146-221 en 374-451.

Secundaire literatuur:

Axters 1940

Axters 1940 S. Axters, 'De preek op den gulden berg door den leesmeester van Straatsburg'. In: Tijdschrift voor taal- en letterkunde 28 (1940), p. 5-58.

Axters 1970 , p. 64-69 en 302

Axters 1970 S. Axters, Bibliotheca Dominicana Neerlandica manuscripta 1224-1500. Louvain (Bureaux de la RHE, Bibl. de l'Université) 1970, p. 64-69 en 302. Bibliothèque de la Revue d'Histoire Ecclésiastique Fasc. 49.

De Paepe 1992 , p. 42-43

Pegel 1990 , (scriptie)

Pegel 1990 R.H. Pegel, Die metter tonghen speelen can. Prediking voor het volk in de Nederlanden in de 15e en 16e eeuw. (Ongepubl. doctoraalscriptie Utrecht 1990, te raadplegen in de Universiteitsbibliotheek Utrecht, LB NED SCR-L-862).

Zieleman 1978

Zieleman 1978 G.C. Zieleman, Middelnederlandse epistel- en evangeliepreken. Leiden (Brill) 1978. Kerkhistorische Bijdragen 8. Diss. Leiden.

Zieleman 1993

Zieleman 1993 G.C. Zieleman, 'Preken als litteraire documenten'. In: Th. Mertens e.a., Boeken voor de eeuwigheid. Middelnederlands geestelijk proza. Amsterdam (Prometheus) 1993, p. 70-86 en 388-395. Nederlandse cultuur en literatuur in de Middeleeuwen 8.

Parallellen en varianten:

(a) Amsterdam, Universiteitsbibliotheek, I E 34 [1400 - 1500] , f. ?

Amsterdam, Universiteitsbibliotheek, I E 34

(olim 539, Moll 30)

Post quem: 1400

Ante quem: 1500

Datering: 15e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

(b) Amsterdam, Universiteitsbibliotheek, I F 16 [1450 - 1500] , f. ?

Amsterdam, Universiteitsbibliotheek, I F 16

(olim 516, Moll 10)

Post quem: 1450

Ante quem: 1500

Datering: 2e helft 15e eeuw (BNM: ongedateerd)

Axters 1940 , p. 42

Axters 1940 S. Axters, 'De preek op den gulden berg door den leesmeester van Straatsburg'. In: Tijdschrift voor taal- en letterkunde 28 (1940), p. 5-58.

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

Amsterdam, Universiteitsbibliotheek, I G 19

(olim 541, Moll 32)

Post quem: 1425

Ante quem: 1475

Datering: midden 15e eeuw (BNM: ongedateerd)

Axters 1940 , p. 42

Axters 1940 S. Axters, 'De preek op den gulden berg door den leesmeester van Straatsburg'. In: Tijdschrift voor taal- en letterkunde 28 (1940), p. 5-58.

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

(d) Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 3.067-73 [1300 - 1400] , f. ?

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 3.067-73

Post quem: 1300

Ante quem: 1400

Datering: 1361 en 14e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45, 61

(e) Nijmegen, Jezuietenbibliotheek Berchmanianum, 5000 C 109 [1400 - 1500] , f. 126v-130v

Nijmegen, Jezuietenbibliotheek Berchmanianum, 5000 C 109

Post quem: 1400

Ante quem: 1500

Datering: 15e eeuw (BNM: ongedateerd)

Heynen 1940

Heynen 1940 E. Heynen, 'De preek op Den gulden berg'. In: Tijdschrift voor taal- en letterkunde 28 (1940), p. 277-283.

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

Zie:

Axters 1940 , p. 17-18 (a-d)

Axters 1940 S. Axters, 'De preek op den gulden berg door den leesmeester van Straatsburg'. In: Tijdschrift voor taal- en letterkunde 28 (1940), p. 5-58.

Axters 1944-1946 , dl. 1 p. 102-104 (d)

Axters 1944-1946 S. Axters, Mystiek brevier. Antwerpen etc. (Ned. Boekhandel etc.) 1944-1946. 4 dln.

Axters 1970 , p. 64-69 en 302 (a-e)

Heynen 1940 , (e)

Heynen 1940 E. Heynen, 'De preek op Den gulden berg'. In: Tijdschrift voor taal- en letterkunde 28 (1940), p. 277-283.

Aanvullende informatie bij parallellen en Variant:

Ook in:

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.131 , [1300 - 1400] ;

Gent, Universiteitsbibliotheek, 1101 (1) , [1400 - 1500]

;

Gent, Universiteitsbibliotheek, 1330 , [1400 - 1500]

;

Gent, Universiteitsbibliotheek, 1376 , [1475 - 1500]

, zie

Scharpé 1893

, p. 228-230;

's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 73 E 24 , [1450 - 1475]

;

Heidelberg, Universitätsbibliothek, Salem VII 4d , [1400 - 1450]

;

Leiden, Universiteitsbibliotheek, LTK 349 , [1100 - 1600]

;

Parijs, Bibliothèque de l'Arsenal, 8221 , [1500 - 1600]

;

Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, Theol. oct. 141 , [1475 - 1500]

;

Trier, Stadtbibliothek, 1196 , [1450 - 1475]

;

Weert, Minderbroeders 14 , [1475 - 1500]

;

Zwolle, Gemeente-archief, Emmanuelshuizen 13 , [1475 - 1525]

, f. 305b-312a, e.a., zie

Axters 1932

, p. 34-36,

Axters 1940

Axters 1970

, p. 64-69 en 302.

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.131

Post quem: 1300

Ante quem: 1400

Datering: 14e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

Gent, Universiteitsbibliotheek, 1101 (1)

Post quem: 1400

Ante quem: 1500

Datering: 15e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

Gent, Universiteitsbibliotheek, 1330

(olim 1121)

Post quem: 1400

Ante quem: 1500

Datering: 15e eeuw (BNM: ca. eind 15e eeuw)

Lieftinck 1936 , p. 86

Lieftinck 1936 G.I. Lieftinck, De Middelnederlandsche Tauler-handschriften. Groningen (Wolters) 1936.

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45, 178

Gent, Universiteitsbibliotheek, 1376

Post quem: 1475

Ante quem: 1500

Datering: 17 juni 1497

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 7, 45

Scharpé 1893 L. Scharpé (ed.), 'Anthonis de Rovere. Twee onuitgegeven gedichten'. In: Biekorf 4 (1893), p. 134-139, 169-174 en 225-232.

's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 73 E 24

(olim V 53)

Post quem: 1450

Ante quem: 1475

Datering: 1455 en derde kwart 15e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

Heidelberg, Universitätsbibliothek, Salem VII 4d

Post quem: 1400

Ante quem: 1450

Datering: 1e helft 15e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45, 104, 212

Leiden, Universiteitsbibliotheek, LTK 349

Post quem: 1100

Ante quem: 1600

Datering: datering onbekend (BNM: ongedateerd)

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

Parijs, Bibliothèque de l'Arsenal, 8221

Post quem: 1500

Ante quem: 1600

Datering: 16e eeuw (BNM: begin 16e eeuw)

Axters 1940 , p. 46

Axters 1940 S. Axters, 'De preek op den gulden berg door den leesmeester van Straatsburg'. In: Tijdschrift voor taal- en letterkunde 28 (1940), p. 5-58.

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

Stuttgart, Württembergische Landesbibliothek, Theol. oct. 141

Post quem: 1475

Ante quem: 1500

Datering: 1477

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

Trier, Stadtbibliothek, 1196

Post quem: 1450

Ante quem: 1475

Datering: 1453-1454

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

Weert, Minderbroeders 14

Post quem: 1475

Ante quem: 1500

Datering: 1482

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45

Zwolle, Gemeente-archief, Emmanuelshuizen 13

Post quem: 1475

Ante quem: 1525

Datering: begin 16e eeuw (BNM: ongedateerd)

De Vreese 1900-1902 , p. 334-345 o (48)

De Vreese 1900-1902 W.L. de Vreese, De handschriften van Jan van Ruusbroec's werken. Gent (s.n.) 1900-1902. 2 dln. Uitg. der Kon. Vl. Acad. voor taal- en letterkunde, reeks 6 nr. 23.

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45, 59, 213

Axters 1932 S. Axters, 'Bijdragen tot een bibliographie'. In: Ons geestelijk erf 6 (1932), p. 5-39.

Axters 1940 S. Axters, 'De preek op den gulden berg door den leesmeester van Straatsburg'. In: Tijdschrift voor taal- en letterkunde 28 (1940), p. 5-58.

Repertorium Hulthem

Den guldenne berch ·xlv·

Contact