Repertorium Hulthem
Tgheloue ·xlvj·
Hulthem-Nr:
46
(f. 49vb,16-51ra,32)
Opschrift:
Tgheloue ·xlvj·
Incipit:
IC sondich mensche Ic gheloue in gode
den almechteghen vader sceppere
Explicit:
suuerheden der conciencie wert
oncusheit verdreuen
Weergave inhoud:
Ik, zondaar, geloof in God de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde [vervolgens het Credo in de volkstaal]. In dit geloof kom ik tot God, tot Onze-Lieve-Vrouw, alle heiligen en tot u, priester, om alle zonden te biechten die ik tot nu toe in mijn hele leven heb begaan. Ik heb gezondigd tegen de tien geboden, tegen de twaalf artikelen van het geloof, tegen de acht zaligheden, tegen de Heilige Geest, tegen de zeven sacramenten en tegen de werken van barmhartigheid. Ik ben schuldig aan de zeven doodzonden, begaan met mijn vijf zintuigen. Ik heb diep berouw en smeek de hemelkoningin, alle heiligen en u, priester om voor mij te bidden om Gods barmhartigheid, zodat ik mijn leven kan beteren en aan het einde het eeuwige leven kan verkrijgen. [Slot: absolutieformule van de priester en de vermaning om doodzonden met deugden te bestrijden.]
Auteurs:
Anoniem
Anoniem
Datering: onbekend
Over de auteurs van 119 teksteenheden en delen van nr. 108 en 148 is geen enkel gegeven bekend.
Tekstsoort:
Biechtformule (Mertens 1992).
Aanvullende informatie:
Uitkomende initiaal-I 5 regels hoog, lombarden (1 regel hoog), versalen en marginale paragraaftekens op onregelmatige plaatsen. ─ Voor het slotgebed 1 regel Latijn: Misereatur vestri omnipotens Deus et dimissis etcetera. ─ Paragraaftekens vóór de initiaal, op f. 50va,20, 51ra,11 en 51ra,21; lombarden op f. 50ra,45 en 51ra,4; versalen op f. 50ra,8, 50rb,22, 50vb,3 en 50vb,15.
Edities:
Brinkman/Schenkel 1999
, band 1 p. 326-332
Brinkman/Schenkel 1999
H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.
Mertens 1992
, p. 50-56
Mertens 1992
Th. Mertens, 'Tghelove'. In: H. van Dijk e.a. (red.), Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem. Zeventien teksten uit Hs. Brussel, K.B. 15.589-623 uitgegeven en ingeleid door neerlandici, verbonden aan tien universiteiten in Nederland en België. Hilversum (Verloren) 1992, p. 48-56. Middeleeuwse studies en bronnen 33.
Serrure 1858A
, p. 420-423
Serrure 1858A
C.P. Serrure (ed.), 'Kleine gedichten en prozastukken uit de dertiende en veertiende eeuw'. In: Vaderlandsch museum 2 (1858), p. 146-221 en 374-451.
Secundaire literatuur:
Kessen 1932
Kessen 1932
A. Kessen, Het Cancellierboeck. Leiden (Sijthoff) 1932. Diss. Leiden 1931.
Meens 1994
, p. 11-24
Meens 1994
R. Meens, Het tripartite boeteboek. Overlevering en betekenis van vroegmiddeleeuwse biechtvoorschriften (met editie en vertaling van vier tripartita). Hilversum (Verloren) 1994. Diss. Nijmegen.
Meertens 1930-1934
, dl. 1 p. 50
Meertens 1930-1934
M. Meertens, De godsvrucht in de Nederlanden. Naar handschriften van gebedenboeken der XVe eeuw. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel etc.) 1930-1934. 6 dln. [alleen dln. 1-3 en 6 verschenen]. Historische bibliotheek van godsdienstwetenschappen.
Mertens 1992
, p. 48-50
Mertens 1992
Th. Mertens, 'Tghelove'. In: H. van Dijk e.a. (red.), Klein kapitaal uit het handschrift-Van Hulthem. Zeventien teksten uit Hs. Brussel, K.B. 15.589-623 uitgegeven en ingeleid door neerlandici, verbonden aan tien universiteiten in Nederland en België. Hilversum (Verloren) 1992, p. 48-56. Middeleeuwse studies en bronnen 33.
Oosterman 1995A
, p. 25-26, 374 n. 132
Oosterman 1995A
J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Tinbergen 1907
Tinbergen 1907
D.C. Tinbergen, Des coninx summe. Leiden (Sijthoff) 1907.
Troelstra 1901
, p. 48
Troelstra 1901
A. Troelstra, De toestand der catechese in Nederland gedurende de vóór-reformatorische eeuw. Groningen (Wolters) 1901. Diss. Utrecht.
Troelstra 1903
Troelstra 1903
A. Troelstra, Stof en methode der catechese in Nederland vóór de Reformatie. Groningen (Wolters) 1903.
De Vooys 1902
, p. 359
De Vooys 1902
C.G.N. de Vooys, 'Bijdrage tot de kennis van het middeleeuwse volksgeloof'. In: Ned. archief voor kerkgeschiedenis N.S. dl. 1 (1902), p. 357-385.
Warnar 1993
, p. 38
Warnar 1993
G. Warnar, 'Biecht, gebod en zonde. Middelnederlandse moraaltheologie voor de wereldlijke leek'. In: Th. Mertens e.a., Boeken voor de eeuwigheid. Middelnederlands geestelijk proza. Amsterdam (Prometheus) 1993, p. 36-51 en 372-380. Nederlandse cultuur en literatuur in de Middeleeuwen 8.
Parallellen en varianten:
(a)
olim Warschau, B.N., Petersburg, Goll. O.v.I., 3
[1425 - 1450]
, f. 196a (variant)
olim Warschau, B.N., Petersburg, Goll. O.v.I., 3
(in W.O. II verloren gegaan)
Post quem: 1425
Ante quem: 1450
Datering: ca. 1440 (BNM: ongedateerd)
Lievens 1963
, p. 174-177
Lievens 1963
R. Lievens, Middelnederlandse handschriften in Oost-Europa. Gent (Secr. der Acad.) 1963. Leonard Willemsfonds 1.
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
46
(b)
Tilburg, Universiteitsbibliotheek, KHS 20
[1500 - 1550]
, f. 70v-71v (variant)
Tilburg, Universiteitsbibliotheek, KHS 20
(olim 's-Hertogenbosch, BGNB 647)
Post quem: 1500
Ante quem: 1550
Datering: ca. 1525 (BNM: ongedateerd)
Ampe 1964C
Ampe 1964C
A. Ampe, 'Kanttekeningen bij de Evangelische Peerle (vervolg)'. In: Ons geestelijk erf 38 (1964), p. 225-319.
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
10,
15,
46,
60
(c)
's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 135 K 17
[1450 - 1500]
, f. 52r-58r (variant)
's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 135 K 17
Post quem: 1450
Ante quem: 1500
Datering: ca. 1475 (BNM: 3e kwart 15e eeuw)
Oosterman 1995A
, p. 338 (74)
Oosterman 1995A
J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
46
(d)
Loppem, Bibliotheek van de Stichting Jean van Caloen, 85
[1425 - 1450]
, f. 15r-17r (variant)
Loppem, Bibliotheek van de Stichting Jean van Caloen, 85
Post quem: 1425
Ante quem: 1450
Datering: 1428
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
17,
27,
46,
83,
104,
212
Zie:
Ampe 1964C
, p. 231 (b)
Ampe 1964C
A. Ampe, 'Kanttekeningen bij de Evangelische Peerle (vervolg)'. In: Ons geestelijk erf 38 (1964), p. 225-319.
Lievens 1963
, p. 174-177 (a)
Lievens 1963
R. Lievens, Middelnederlandse handschriften in Oost-Europa. Gent (Secr. der Acad.) 1963. Leonard Willemsfonds 1.
Oosterman 1995A
, p. 80 (c), 85 (d)
Oosterman 1995A
J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
