Repertorium Hulthem

[Dit sijn notabelen]

Hulthem-Nr:

47C (f. 51rb,17-51rb,31)

Opschrift:

Incipit:

Prelate sonder gods ontsien Papen die haer kerken vlien

Explicit:

Dits ene compaengie wildijs lien Die men selden siet bedien

Afrondingsformule:

Dit sproexken hout---xxx· verse

Weergave inhoud:

Prelaten zonder godsvrees, priesters die uit hun kerk vluchten, een monnik die vaak uitrijdt, een tot het kwaad geneigde oude man, een mooi wispelturig meisje, een ridder die zijn land verkoopt, meiers die leren liegen, schepenen die het recht verkeerd toepassen [en meer van dit soort lieden]. Dit is een slag volk, dat men zelden ziet slagen.

Auteurs:

Anoniem

Datering: onbekend

Over de auteurs van 119 teksteenheden en delen van nr. 108 en 148 is geen enkel gegeven bekend.

Tekstsoort:

Notabel (volgens opschrift boven nr. 47A); sproexken (volgens afrondingsformule); (deel van) spreukenverzameling.

Vorm:

rijm: aabb

Lengte:

14 vss.

Aanvullende informatie:

Geen regels wit tussen de verschillende tekstdelen, opschrift/tussenkopje ontbreekt. ─ [Titel] genoteerd boven nr. 47A. Variant van nr. 108 spreuk 50; een uitwerking hiervan komt ook voor als nr. 70. ─ De afrondingsformule heeft betrekking op 47A, B en C samen.

Petit-Nommer(s):

583h

Edities:

Brinkman/Schenkel 1999 , band 1 p. 333

Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.

Willems 1842A , p. 212-213

Willems 1842A J.F. Willems (ed.), 'Oude rijmspreuken en priamelen'. In: Belgisch museum 6 (1842), p. 184-213.

Secundaire literatuur:

Bogaert 1953 , (licentiaatsverhandeling)

Bogaert 1953 R. Bogaert, Bijdrage tot een onderzoek naar oorsprong, taal en stijl van de Middelnederlandse rijmspreuken. Licentiaatsverhandeling Gent 1953.

Brinkman 1994

Brinkman 1994 H. Brinkman, 'Alder wysheit fondament. Profane ethiek in enige verzamelingen Middelnederlandse rijmspreuken'. In: J. Reynaert e.a., Wat is wijsheid? Lekenethiek in de Middelnederlandse letterkunde. Amsterdam (Prometheus) 1995, p. 230-245 en 423-425. Nederlandse cultuur en literatuur in de Middeleeuwen 9.

Brinkman 1995 , p. 159-161

Brinkman 1995 H. Brinkman (ed.), Het handschrift-Jan Phillipsz. Hs. Berlijn, Staatsbibliothek Preuszischer Kulturbesitz, Germ. Qu. 557. Hilversum (Verloren) 1995. Middeleeuwse verzamelhandschriften uit de Nederlanden 2.

Buridant 1984

Buridant 1984 Cl. Buridant, 'Les proverbes et la prédication au moyen âge. De l'utilisation des proverbes vulgaires dans les sermons'. In: F. Suard & Cl. Buridant, Richesse du proverbe. Études réunies par ─. Lille (Univ. de Lille III) 1984. 2 dln. Deel 1: Le proverbe au moyen âge, p. 23-54.

Parallellen en varianten:

(a) vss. 1-14 Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 19.546 [1300 - 1325] , f. 109r

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 19.546

Post quem: 1300

Ante quem: 1325

Datering: kort na 1300

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 47A, 47B, 47C

(b) vss. 1-14 Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 837-45 [1450 - 1475] , f. 106r

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 837-45

(olim 319)

Post quem: 1450

Ante quem: 1475

Datering: ca. 1465

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 47A, (2x) 47C, 70, 108, spr. 19 111, 148 spr. 4, 188, 189

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, II 116

Post quem: 1400

Ante quem: 1450

Datering: 1e helft 15e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 6, 47A, 71, 148, spr. 1 195

(d) vss. 1-14 Dresden, Sächs. Landesbibliothek, M 33a [1450 - 1500] , f. 6a

Dresden, Sächs. Landesbibliothek, M 33a

Post quem: 1450

Ante quem: 1500

Datering: ca. 1480

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 47C

(e) vss. 1-14 Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, II 144 [1400 - 1700] , f. 1 (variant)

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, II 144

Post quem: 1400

Ante quem: 1700

Datering: 15e eeuw, deels 16e/17e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 47C, 53, 70, 78, 113, 115, 127

Zie:

Braekman 1969 , p. 108 (c)

Braekman 1969 W.L. Braekman, 'Middelnederlandse didactische gedichten en rijmspreuken'. In: Versl. & meded. van de Kon. Vl. Acad. voor taal- en letterkunde 1969, p. 79-111.

Euling 1905 , p. 455 (b, d)

Euling 1905 K. Euling, Das Priamel bis Hans Rosenplüt. Studien zur Volkspoesie. Breslau (Marcus) 1905. Germanistische Abhandlungen 25.

Govers 1994 , p. 46-47, 59-60 (b)

Govers 1994 M. Govers e.a. (ed.), Het Geraardsbergse handschrift. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek Albert I, 837-845. Hilversum (Verloren) 1994. Middeleeuwse verzamelhandschriften uit de Nederlanden 1.

Lieftinck 1952 , (a)

Lieftinck 1952 G.I. Lieftinck, 'Drie handschriften uit de librije van de abdij van Sint Bernards opt Schelt'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 69 (1952), p. 1-29.

Lievens 1963 , (d)

Lievens 1963 R. Lievens, Middelnederlandse handschriften in Oost-Europa. Gent (Secr. der Acad.) 1963. Leonard Willemsfonds 1.

De Potter 1892 , p. 359-360 (b)

De Potter 1892 F. de Potter, 'Middelnederlandsche rijmsnippers'. In: Het belfort 7 II (1892), p. 349-362.

Priebsch 1906-1907 , p. 304 (e)

Priebsch 1906-1907 R. Priebsch, 'Aus deutschen Handschriften der königlichen Bibliothek zu Brüssel'. In: Zeitschrift für deutsche Philologie 38 (1906), p. 301-333 en p. 436-467; 39 (1907), p. 156-179.

De Vooys 1904 , p. 71 (d)

De Vooys 1904 C.G.N. de Vooys, 'Verspreide Mnl. geestelike gedichten, liederen en rijmspreuken'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 23 (1904), p. 41-79.

Verdam 1892A , p. 296-298 (a)

Verdam 1892A J. Verdam (ed.), 'Kleine Middelnederlandsche overblijfselen'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 11 (1892), p. 285-305.

Willems 1846B , (b)

Willems 1846B J.F. Willems (ed.), 'Van dinghen die selden gheschien'. In: Belgisch museum 10 (1846), p. 118-120.

Aanvullende informatie bij parallellen en Variant:

Ook in:

Leiden, Universiteitsbibliotheek, LTK 223 , [1500 - 1525] , f. 24r, zie

Verdam 1897A

, p. 308;

Berlijn, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Germ. qu. 557 , [1400 - 1450]

, f. 28v (variant), zie

Brinkman 1995

, p. 83, en in vele andere hss., zie

Priebsch 1906-1907

, p. 304 en

Uhl 1897

, p. 252-253.

Leiden, Universiteitsbibliotheek, LTK 223

(olim LTK 123)

Post quem: 1500

Ante quem: 1525

Datering: 1503

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 47C

Verdam 1897A J. Verdam (ed.), 'Onbekende rijmspreuken'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 16 (1897), p. 306-309.

Berlijn, Staatsbibliothek Preussischer Kulturbesitz, Germ. qu. 557

(deel I)

Post quem: 1400

Ante quem: 1450

Datering: 1e helft 15e eeuw (BNM: 2e helft 15e eeuw [ca. 1475-1481])

Brinkman 1995 , p. 13-27

Brinkman 1997A , p. 123-158

Brinkman 1997A H. Brinkman, Dichten uit liefde. Literatuur in Leiden aan het einde van de Middeleeuwen. Hilversum (Verloren) 1997. Diss. Amsterdam (UvA).

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 42, 172, 196

Uhl 1897 W. Uhl, Die deutsche Priamel, ihre Entstehung und Ausbildung. Mit Beiträgen zur Geschichte der deutschen Universitäten im Mittelalter. Leipzig (Hirzel) 1897.

Repertorium Hulthem

[Dit sijn notabelen]

Contact