Repertorium Hulthem
Vanden heileghen cruce
Hulthem-Nr:
85
(f. 72va,20-72vb,42)
Opschrift:
Vanden heileghen cruce
ons liefs heren ·lxxxv·
Incipit:
Heilich cruce di sal me eren
Want du waers metten heileghen lichame ons heren
Explicit:
Dat ic dat rike besitten moet
Daer ghi om stortte ·v· heileghe bloet
Afrondingsformule:
Amen Amen Amen
Item ·lviij· verse
Weergave inhoud:
Heilig Kruis, u moet men eren. Zo waarlijk als u het lichaam van Jezus hebt gedragen en doordrenkt was van Zijn bloed en zweet, verleen mij dat ik voor mijn dood een biecht kan spreken. Wees mijn bescherming tegen de verleiding van de duivel en behoed mij vandaag voor allerlei onheil. Ook bid ik tot U, Heilige Geest, Die in de Maagd is neergedaald en na 32 jaren op Goede Vrijdag de dood aan het kruis ontving. Vlees en bloed offerde U daar, zoals wij nu nog zien op het altaar. Zo waarlijk als ik dit geloof, vergeef mij al mijn zonden. U, God, Vader en Hoogste Heer, wil ik loven, danken en eren, omdat U aan het kruis de dood vond, na door de joden gepijnigd te zijn. Moge Uw Kruis mij beschermen en mij door het doen van goede werken versterken, zodat ik het rijk moge bezitten, waarom U Uw Heilig Bloed hebt vergoten.
Auteurs:
Anoniem
Anoniem
Datering: onbekend
Over de auteurs van 119 teksteenheden en delen van nr. 108 en 148 is geen enkel gegeven bekend.
Tekstsoort:
Gebed (tot het Heilig Kruis).
Aanvullende informatie:
Initiaal-H 2 regels hoog, lombarden (1 regel hoog) op regelmatige plaatsen, vóór f. 72vb,10 een verwijsteken, onder de tekst 2 vss. toegevoegd, Amen met horizontale streep gerubriceerd. ─ Structurering door lombarden in 3 strofen van 10 vss. beginnend met Heilich cruce en 2 strofen van 14 vss. resp. beginnend met Heilich gheest en Ay god vader. Gebruikelijke combinatie van gebeden, als eenheid opgevat. Onzuiver rijm: vss. 21/22, 23/24, 27/28, 49/50 en 51/52.
Edities:
Brinkman/Schenkel 1999
, band 1 p. 431-433
Brinkman/Schenkel 1999
H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.
Vanderstichele 1856
, p. 24-25
Vanderstichele 1856
J. Vanderstichele, 'Dietsche kleinigheden, uitgegeven door ─'. In: Rumbeeksche avondstonden 1856, p. 16-26.
Secundaire literatuur:
Meertens 1930-1934
, dl. 2 p. 81
Meertens 1930-1934
M. Meertens, De godsvrucht in de Nederlanden. Naar handschriften van gebedenboeken der XVe eeuw. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel etc.) 1930-1934. 6 dln. [alleen dln. 1-3 en 6 verschenen]. Historische bibliotheek van godsdienstwetenschappen.
Oosterman 1995A
, p. 181, 398 n. 42 en 44
Oosterman 1995A
J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Parallellen en varianten:
(a) vss. ?
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 19.588
[1400 - 1500]
, f. 95-96 (kortere tekst)
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 19.588
Post quem: 1400
Ante quem: 1500
Datering: 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
17,
39,
40,
42,
43,
83,
85,
104,
190
(b) vss. ?
Aschaffenburg, Hofbibliothek, 7
[1400 - 1450]
, f. 188r-v (kortere tekst)
Aschaffenburg, Hofbibliothek, 7
Post quem: 1400
Ante quem: 1450
Datering: 1420-1440
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
19C,
85
(c) vss. ?
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, II 6.407
[1400 - 1500]
, f. 54v-57v (kortere tekst)
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, II 6.407
Post quem: 1400
Ante quem: 1500
Datering: 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
85,
103,
104
(d) vss. ?
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 997
[1400 - 1450]
, f. 25v-26v (kortere tekst)
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 997
Post quem: 1400
Ante quem: 1450
Datering: ca. 1425
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
17,
83,
85,
104
(e) vss. ?
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 1.096
[1400 - 1425]
, f. 15v-17v (kortere tekst)
Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, IV 1.096
Post quem: 1400
Ante quem: 1425
Datering: 1410-1420 (BNM: ca. 1420)
Oosterman 1995A
, p. 335 (52)
Oosterman 1995A
J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
7,
39,
85
Zie:
Meertens 1930-1934
, dl. 6 p. 114 (a)
Meertens 1930-1934
M. Meertens, De godsvrucht in de Nederlanden. Naar handschriften van gebedenboeken der XVe eeuw. Antwerpen etc. (Standaardboekhandel etc.) 1930-1934. 6 dln. [alleen dln. 1-3 en 6 verschenen]. Historische bibliotheek van godsdienstwetenschappen.
Oosterman 1995A
, p. 255 (110)
Oosterman 1995A
J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
Aanvullende informatie bij parallellen en Variant:
Ook in:
Edinburgh, National Library of Scotland, Nat. Galleries 7135
, [1425 - 1475]
, f. 33r-34r;
Krakow, Muzeum Narodowe, 2943
, [1400 - 1425]
, f. 94r-95v en
Leiden, Universiteitsbibliotheek, LTK 304
, [1525 - 1575]
, f. 131r-v (al deze teksten zijn korter), zie
Oosterman 1995A
. Zie ook
BNM
, trefwoord: H. Kruis.
Edinburgh, National Library of Scotland, Nat. Galleries 7135
Post quem: 1425
Ante quem: 1475
Datering: midden 15e eeuw
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
85
Krakow, Muzeum Narodowe, 2943
Post quem: 1400
Ante quem: 1425
Datering: 1410-1420
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
31,
40,
85,
87
Leiden, Universiteitsbibliotheek, LTK 304
Post quem: 1525
Ante quem: 1575
Datering: ca. 1550
Overeenkomst met Hulthem-nr(s):
85
Oosterman 1995A
J.B. Oosterman, De gratie van het gebed. Overlevering en functie van Middelnederlandse berijmde gebeden. Amsterdam (Prometheus) 1995. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 12. Diss. Leiden.
BNM
Bibliotheca Manuscripta Neerlandica: (gedeeltelijk electronisch) kaartsysteem, te raadplegen in Leiden, Universiteitsbibliotheek (DOUSA) via de Leidse On-line Publiekscatalogus (OPC). Electronisch toegankelijk via Gopher, Telnet en World Wide Web (http://lbs.leidenuniv.nl). In het Repertorium ook wel aangeduid als BNM-on-line.
