Repertorium Hulthem

Die heileghe ·x· ghebode ·lxj·

Hulthem-Nr:

61 (f. 58vb,40-59rb,35)

Opschrift:

Incipit:

Tien gheboden sijn die god onse here moysesse gaf op den berch

Explicit:

hier es ons verboden ghierecheit ende eens anders onredelike te begherne

Weergave inhoud:

Dit zijn de tien geboden zoals die door God aan Mozes op de berg Sinaï werden gegeven. Aan deze geboden moet een ieder zich houden om in de hemel te komen, zonder deze geboden blijft men niet behouden. [Op elk gebod volgt welke zonden men hiertegen bedrijft.] Zo zondigt men door afgoderij, toverij en ongeloof tegen het eerste gebod; door nodeloos zweren tegen het tweede; door dansen, dobbelen en spelen op zondag tegen het derde; door de Heilige Kerk en haar prelaten niet te eren of te gehoorzamen tegen het vierde; door aanleiding te geven tot het doen van doodzonden tegen het vijfde; door onrechtvaardig koopmanschap tegen het zesde; door onkuisheid te bedrijven tegen het zevende; door bedrog tegen het achtste; door onkuisheid te begeren tegen het negende en door gierigheid en jaloezie tegen het tiende gebod.

Namen:

Mozes Sinaï

Auteurs:

Anoniem

Datering: onbekend

Over de auteurs van 119 teksteenheden en delen van nr. 108 en 148 is geen enkel gegeven bekend.

Tekstsoort:

Catechetische tekst.

Vorm:

proza

Lengte:

82 regels

Aanvullende informatie:

Initiaal-T 2 regels hoog, lombarden (1 regel hoog) op onregelmatige plaatsen. ─ Lombarden bij elk gebod.

Petit-Nommer(s):

942,10

Edities:

Brinkman/Schenkel 1999 , band 1 p. 369-371

Brinkman/Schenkel 1999 H. Brinkman & J. Schenkel (ed.), Het handschrift-Van Hulthem. Hs. Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 15.589-623. Diplomatische editie bezorgd door -. Hilversum (Verloren) 1999. 2 banden. Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden 7/1-2.

Serrure 1858A , p. 424-425

Serrure 1858A C.P. Serrure (ed.), 'Kleine gedichten en prozastukken uit de dertiende en veertiende eeuw'. In: Vaderlandsch museum 2 (1858), p. 146-221 en 374-451.

Secundaire literatuur:

Ampe 1960 , p. 392-400

Ampe 1960 A. Ampe, 'Marquard van Lindau en de Nederlanden'. In: Ons geestelijk erf 34 (1960), p. 374-402.

Hogenelst 1997 , dl. 2 p. 22 (10), 110-111 (148) en p. 235 (337)

Hogenelst 1997 D. Hogenelst, Sprekers en sproken. Inleiding op en repertorium van de Middelnederlandse sproke. Amsterdam (Prometheus) 1997. 2 dln. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 15. Diss. Leiden.

Jacobs 1915 , p. 102-145

Jacobs 1915 J.H. Jacobs, Jan de Weert's Nieuwe doctrinael of Spieghel van sonden. 's-Gravenhage (Nijhoff) 1915. Diss. Leiden.

Proost 1932 , dl. 1 p. 167

Proost 1932 K.F. Proost, De bijbel in de Nederlandsche letterkunde als spiegel der cultuur. Assen (Van Gorcum) 1932. 3 dln.

Tinbergen 1907

Tinbergen 1907 D.C. Tinbergen, Des coninx summe. Leiden (Sijthoff) 1907.

Troelstra 1903 , p. 18-64

Troelstra 1903 A. Troelstra, Stof en methode der catechese in Nederland vóór de Reformatie. Groningen (Wolters) 1903.

Warnar 1993 , p. 38-39

Warnar 1993 G. Warnar, 'Biecht, gebod en zonde. Middelnederlandse moraaltheologie voor de wereldlijke leek'. In: Th. Mertens e.a., Boeken voor de eeuwigheid. Middelnederlands geestelijk proza. Amsterdam (Prometheus) 1993, p. 36-51 en 372-380. Nederlandse cultuur en literatuur in de Middeleeuwen 8.

Parallellen en varianten:

(a) S. Petersburg, Bibliotheka Akademii Nauk, XX I LXIII [1300 - 1350] , f. 267v

S. Petersburg, Bibliotheka Akademii Nauk, XX I LXIII

(olim Leningrad AvW XX I LXIII)

Post quem: 1300

Ante quem: 1350

Datering: 1e helft 14e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 60, 61, 62

(b) 's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 76 E 5 [1350 - 1375] , f. 55a

's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 76 E 5

(olim AA 69, olim Visser 169)

Post quem: 1350

Ante quem: 1375

Datering: ca. 1374

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 32, 61

Cuyck, St. Agatha, Kruisheren 65

Post quem: 1425

Ante quem: 1475

Datering: 1449-1452

Aanvullende informatie: BNM-signatuur: St Agatha, Kruisheren 65

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 61

(d) 's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 73 G 33 [1450 - 1500] , f. 90b-93b

's-Gravenhage, Koninklijke Bibliotheek, 73 G 33

(olim L 52)

Post quem: 1450

Ante quem: 1500

Datering: 2e helft 15e eeuw (BNM: ongedateerd)

Spaapen 1940 , p. 108

Spaapen 1940 B. Spaapen S.J., 'Nieuwe stoffen voor de studie van het Middelnederlandsch gebodenonderricht'. In: Ons geestelijk erf 14 (1940), p. 89-108 en 135-172.

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 61

(e) Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 3.067-73 [1300 - 1400] , f. 80a-95b, 95b-103b en 163a (varianten)

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 3.067-73

Post quem: 1300

Ante quem: 1400

Datering: 1361 en 14e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 45, 61

Zie:

Daniels 1903 , (c)

Daniels 1903 J. Daniels S.J., 'Bijdrage tot de Middelnederlandsche geboden-litteratuur'. In: Tijdschrift voor Ned. taal- en letterkunde 22 (1903), p. 45-67.

Lievens 1960A , (a)

Lievens 1960A R. Lievens, 'Bespiegelend proza uit handschrift Leningrad Akademie van Wetenschappen XX I LXIII'. In: Handelingen van de Zuidnederlandse 14 (1960), p. 207-233.

Spaapen 1940 , p. 108 (a-e) e.a.

Spaapen 1940 B. Spaapen S.J., 'Nieuwe stoffen voor de studie van het Middelnederlandsch gebodenonderricht'. In: Ons geestelijk erf 14 (1940), p. 89-108 en 135-172.

Van Vloten 1851 , p. 61-63 (b)

Van Vloten 1851 J. van Vloten (ed.), Verzameling van Nederlandsche prozastukken van 1229-1476, naar tijdsorde gerangschikt. Leiden (enz.) (Gebhard) 1851. Nederlandsch proza van de dertiende tot de achttiende eeuw 1.

Aanvullende informatie bij parallellen en Variant:

Ook in:

Gotha, Landesbibliothek, Cod. membr. II 82 , [1450 - 1475] en

Gotha, Landesbibliothek, Cod. membr. II 83 , [1475 - 1500]

, zie

Regel 1864

;

Rome, Bibliotheca Apostolica Vaticana, Ottob. Lat. 2916 , [1475 - 1500]

, f. 176a-182b;

Deventer, Stads- of Atheneumbibliotheek, I 64 , [1375 - 1400]

, f. 192b-197a;

Parijs, Bibliothèque Mazarine, 920 , [1350 - 1400]

, f. 97a-101b, zie

Spaapen 1940

; in

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 3.026-30 , [1400 - 1500]

, f. 214a-220a en 257a-259a, zie

De Vreese 1900-1902

, nr. 78 p. 607-631; in

Wenen, Österreichische Nationalbibliothek, Series Nova 12870 , [1100 - 1600]

, f. 5-7;

Wenen, Österreichische Nationalbibliothek, 2725 , [1100 - 1600]

, f. 49;

Gent, Universiteitsbibliotheek, 2422 , [1450 - 1475]

, zie

De Vooys 1902

, p. 357-371. Voor berijmde versies zie

Hogenelst 1997

, p. 22 (10), 111-112 (148) en 235 (337). Zie ook

MNW Bouwstoffen

art. 78 sub 1 en 2, 737, 1272, 1273 en

BNM

, trefwoorden: Geboden en Sonden.

Gotha, Landesbibliothek, Cod. membr. II 82

Post quem: 1450

Ante quem: 1475

Datering: 1461

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 6, 42, 61

Gotha, Landesbibliothek, Cod. membr. II 83

Post quem: 1475

Ante quem: 1500

Datering: ca. 1480 (BNM: midden 15e eeuw)

Lievens 1963 , p. 68-69

Lievens 1963 R. Lievens, Middelnederlandse handschriften in Oost-Europa. Gent (Secr. der Acad.) 1963. Leonard Willemsfonds 1.

Regel 1864

Regel 1864 K. Regel, Mittelniederländische Psalmen, Hymnen und Gebete aus zwei handschriftlichen Breviarien der herzogl. Bibliothek zu Gotha. In Auswahl mitgetheilt und sprachlich beleuchtet von ─. Programm des Gymnasiums Ernestinum zu Gotha. Gotha (Engelhard-Reyhersche Hofbuchdr.) 1864.

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 6, 61

Rome, Bibliotheca Apostolica Vaticana, Ottob. Lat. 2916

Post quem: 1475

Ante quem: 1500

Datering: 1497

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 61

Deventer, Stads- of Atheneumbibliotheek, I 64

(olim 10 V 1)

Post quem: 1375

Ante quem: 1400

Datering: eind 14e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 61

Parijs, Bibliothèque Mazarine, 920

Post quem: 1350

Ante quem: 1400

Datering: 1360-1385

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 61

Spaapen 1940 B. Spaapen S.J., 'Nieuwe stoffen voor de studie van het Middelnederlandsch gebodenonderricht'. In: Ons geestelijk erf 14 (1940), p. 89-108 en 135-172.

Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 3.026-30

Post quem: 1400

Ante quem: 1500

Datering: 15e eeuw

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 60, 61, 62

De Vreese 1900-1902 W.L. de Vreese, De handschriften van Jan van Ruusbroec's werken. Gent (s.n.) 1900-1902. 2 dln. Uitg. der Kon. Vl. Acad. voor taal- en letterkunde, reeks 6 nr. 23.

Wenen, Österreichische Nationalbibliothek, Series Nova 12870

(olim Wenen FC 7959)

Post quem: 1100

Ante quem: 1600

Datering: datering onbekend (BNM: ongedateerd)

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 61

Wenen, Österreichische Nationalbibliothek, 2725

Post quem: 1100

Ante quem: 1600

Datering: datering onbekend (BNM: ongedateerd)

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 61

Gent, Universiteitsbibliotheek, 2422

(olim 11127)

Post quem: 1450

Ante quem: 1475

Datering: 1463

Overeenkomst met Hulthem-nr(s): 61

De Vooys 1902 C.G.N. de Vooys, 'Bijdrage tot de kennis van het middeleeuwse volksgeloof'. In: Ned. archief voor kerkgeschiedenis N.S. dl. 1 (1902), p. 357-385.

MNW Bouwstoffen E. Verwijs en J. Verdam, Middelnederlandsch woordenboek. 's-Gravenhage (Nijhoff) 1885-1952. 11 dln. Dl. 10 Bouwstoffen.

BNM Bibliotheca Manuscripta Neerlandica: (gedeeltelijk electronisch) kaartsysteem, te raadplegen in Leiden, Universiteitsbibliotheek (DOUSA) via de Leidse On-line Publiekscatalogus (OPC). Electronisch toegankelijk via Gopher, Telnet en World Wide Web (http://lbs.leidenuniv.nl). In het Repertorium ook wel aangeduid als BNM-on-line.

Repertorium Hulthem

Die heileghe ·x· ghebode ·lxj·

Contact